The idea of rational understanding lays very close to the heart of Professor Janusz Kuczyński, an advocate of universalism as well as dialogue between diverse philosophical schools and worldviews, and doctoral advisor to the present paper’s author. This idea’s theoretical conceptualisation—a conceptualisation that has proven to be convincing and adequate to the conditions of the modern world—was developed by Professor Jürgen Habermas, whose ideas and theories were also the subject of a doctoral thesis written by this paper’s author in the (...) latter half of the 1970s under Professor Kuczyński’s tutelage. The author shares some grateful memories of his doctoral tutor, and also sets his one-time attempts to apply the theory of communicative action to two experiences of the real socialism era in Poland against his efforts to analyse contemporary Polish realities through the prism of the communicative rationality conception. This comparison shows that the application of a conception of rationality funded by communicative action to the turbulent transformations under real socialism was to a certain extent naïve—though not devoid of critical significance—and also reveals the preconditions for the implementation of the rules of communicative rationality in social and political reality.The paper is in part dedicated to the memory of Professor Kuczyński, therefore it contains a somewhat extensive account of the circumstances which led the author to study the thought of Habermas under Kuczyński’s tutelage, as well as the consequences of this choice, which proved of considerable significance for his further life. However, the main themes are, first, the validity of applying a conception of rationality funded by communicative action to two significant experiences of the real socialism era, and, secondly, the need—revealed by diagnosing contemporary Polish reality with the help of the communicative rationality conception—for certain preconditions enabling the implementation of this type of rationality in social and political reality. One such precondition is the transition of sufficiently broad parts of society from thinking in terms of worldviews to post-metaphysical thinking in terms of the “lifeworld”. (shrink)

In this paper, I argue that if the process of globalization leads to more severe social discrepancies that are not acceptable to many groups of people, then globalization would become the factor of primary relevance that threatens democracy; but if globalization and the present democratic order manage to solve social problems, then globalization will be a factor supporting the democratic way of thinking that is not oriented to exclusiveness. Globalization, I believe, coincides rather with a way of thinking that is (...) non-xenophobic and which refuses to see moral thinking in the strict dichotomy of good and evil. (shrink)

Two important essays on the Warsaw Uprising, both written in distant New York, the first completed after the Uprising’s October, 1944 fall, the second shortly before the second anniversary of its outbreak and days before the author’s death. They came from under the pen of Colonel Ignacy Matuszewski, before the war a member of Poland’s ruling elites and during the war years a leading journalistic voice for Poland’s independence .Both texts belong to the most important Warsaw Uprising accounts and contain (...) a personal note—the title’s “Mewa” was the codename carried by Colonel Matuszewski’s 25-year-old daughter Ewa Matuszewska, a Home Army medic who died in the fighting. (shrink)

The article presents a formalization of Anselm's so-called Ontological Arguments from Proslogion . The main idea of our research is to stay to the original text as close as is possible. We show, against some common opinions, that (i) the logic necessary for the formalization must be neither a purely sentential modal calculus, nor just non-modal first-order logic, but a modal first-order theory; (ii) such logic cannot contain logical axiom ⌜ A → ⋄ A ⌝; (iii) none of Anselm's reasonings (...) requires the assumptions that God is a consistent object or that existence of God is possible (in symbols "⋄Eg"); (iv) no such thing as the so-called Anselm's Principle (in symbols "□(Eg → □Eg)") is involved in any of the proofs; (v) Anselm's claims (that God exists in reality and that God necessarily exists in reality) can be obtained independently, hence there is no need for presenting them in an opposite order than Anselm did. Moreover we show a single line of reasoning underlying the whole Proslogion and allowing Anselm to deduce many theorems concerning God's nature. Last but not least we study the possibility of proving the uniqueness of God within the outlined theory. (shrink)

Building on our diverse research traditions in the study of reasoning, language and communication, the Polish School of Argumentation integrates various disciplines and institutions across Poland in which scholars are dedicated to understanding the phenomenon of the force of argument. Our primary goal is to craft a methodological programme and establish organisational infrastructure: this is the first key step in facilitating and fostering our research movement, which joins people with a common research focus, complementary skills and an enthusiasm to work (...) together. This statement—the Manifesto—lays the foundations for the research programme of the Polish School of Argumentation. (shrink)

Obóz Kultury 2.0 Mirosław Filiciak, Alek Tarkowski, Agata Jałosińska, Andrzej Klimczuk, Maciej Rynarzewski, Jacek Seweryn, Stunża M., D. Grzegorz, Marcin Wilkowski & Anna Orlik .

"Kapitał społeczny ludzi starych na przykładzie mieszkańców miasta Białystok" to książka oparta na analizach teoretycznych i empirycznych, która przedstawia problem diagnozowania i używania kapitału społecznego ludzi starych w procesach rozwoju lokalnego i regionalnego. Kwestia ta jest istotna ze względu na zagrożenia i wyzwania związane z procesem szybkiego starzenia się społeczeństwa polskiego na początku XXI wieku. Opracowanie stanowi próbę sformułowania odpowiedzi na pytania: jaki jest stan kapitału społecznego ludzi starych mieszkających w Białymstoku, jakim ulega przemianom i jakie jest jego zróżnicowanie? Ludzie (...) starzy są tu postrzegani jako kategoria społeczna, czyli zbiór osób podobnych do siebie pod względem społecznie istotnych cech (takich jak wiek, posiadane role społeczne i świadomość korzystania ze świadczeń społecznych), którzy są świadomi tego podobieństwa i swojej odrębności od innych. Przyjmuje się ponadto, iż osoby takie przekroczyły 60. rok życia. Zakłada się też, że w zasobach ludzkich skumulowany jest kapitał ludzki, społeczny i kulturowy. Kapitał społeczny jest tu ujmowany szeroko jako potencjał współdziałania osadzony w powiązaniach międzyludzkich i normach społecznych, który może przynosić korzyści osobom, grupom i społeczeństwom. W części teoretycznej przedstawiono informacje o starości jako etapie w życiu jednostki, wyjaśniono pojęcie ludzi starych, omówiono społeczne teorie starzenia się, historyczne czynniki oddziaływające na położenie kategorii społecznej ludzi starych, zmiany ich miejsca w społeczeństwie polskim w trakcie transformacji ustrojowej i na początku XXI wieku, możliwe konsekwencje wzrostu długości życia w warunkach demokracji i kapitalizmu oraz charakterystykę problemu starzenia się ludności Białegostoku jako miasta pogranicza. Zaprezentowano też różnorodne koncepcje kapitału społecznego, sfery jego oddziaływania na rozwój społeczno-gospodarczy, jego stan w Polsce oraz wytyczne do strategicznego budowania jego zasobów. Przybliżono również wybrane informacje o aktywności ludzi starych w życiu publicznym, społecznym i gospodarczym jako kluczowych cechach ich kapitału społecznego. Porządkując różne stanowiska teoretyczne, wyniki badań i dane statystyczne, dążono do powiązania wielu rozproszonych źródeł w przekonaniu, iż jest to istotne w celu określenia i zagospodarowania zasobów kapitału społecznego seniorów, jak również niwelacji opóźnienia polskiej socjologii w zakresie badań nad ludźmi starymi. Pomimo, iż za podstawową perspektywę teoretyczną publikacji uznana została koncepcja kapitału P. Bourdieu, autor bierze również pod uwagę propozycje badawcze J.S. Colemana, R.D. Putnama, F. Fukuyamy, A. Giddensa, P. Sztompki i A. Sadowskiego. Drugi rozdział zawiera określenie ram metodologicznych badań przeprowadzonych na potrzeby tej publikacji. Omówiono przyjęte założenia badawcze oraz przybliżono sposób i przebieg realizacji badań. Przede wszystkim zdecydowano się na korzystanie z metody jakościowej i zastosowanie techniki wywiadu swobodnego ukierunkowanego. Uznano, iż podmiotowy kontakt z ludźmi starymi umożliwi dokładniejsze rozpoznanie kontekstu, w którym znajdują się zasoby ich kapitału społecznego. Jest to ważne, gdyż przenoszenie na rodzimy grunt opracowanych za granicą interpretacji działań ludzi starych i rozwiązań aktywizujących, może okazać się nieskuteczne lub wywołać negatywne efekty zewnętrzne. Ponadto w literaturze przedmiotu zwraca się uwagę na niedostatek badań gerontologicznych zgodnych z paradygmatem interpretatywnym. Badaniu poddano 26 respondentów w wieku od 60 do 89 lat żyjących w mieście Białystok związanych z jedną z dwóch różnych instytucji: Domem Pomocy Społecznej i Uniwersytetem Trzeciego Wieku. Poprzez porównywanie osób znajdujących się na dwóch biegunach aktywności społecznej możliwe było dostrzeżenie podobieństw i różnic w ich wyposażeniu kapitałowym, a zarazem w osiągniętych w ciągu życia pozycjach w strukturze klasowej i zasobach służących pomyślnej starości6. W trzecim rozdziale przedstawiona została część wyników analiz empirycznych. Przybliżono tu sposób, w jaki ludzie starzy myślą o podobnych sobie przodkach i osobach współczesnych, a także czynniki, w zależności od których zmienia się ich pozycja społeczna w mieście oraz problemy społeczne, jakie uznają za najważniejsze dla ludzi starych. Analizie poddano opinie o ich czasie wolnym, szansach i barierach aktywności ekonomicznej. Wyróżniono typy kapitału społecznego ludzi starych w zależności od instytucji, z którymi są związani oraz podejścia do postrzegania i wykorzystywania zróżnicowania wewnętrznego seniorów. Omówiono wizerunek seniorów w środkach masowego przekazu. Publikacja nie zawiera ścisłego zakończenia. W ostatnim rozdziale wskazano jedynie na główne wnioski płynące z badań oraz na potencjalne dalsze kierunki analiz. Uzupełnienie tego podejścia stanowią zamieszczone w aneksie zestawienia oddolnych technik budowania kapitału społecznego oraz podstawowych cech Miast Przyjaznych Starszemu Wiekowi. Z opracowania tego z pewnością będą mogli skorzystać nie tylko naukowcy zajmujący się tematyką ludzi starych, ale i pracownicy socjalni, politycy, pracodawcy, przedstawiciele mediów i organizacji pozarządowych oraz obywatele Białegostoku i innych miast. ** "Social Capital of Old People on the Example of Bialystok Residents" is a book based on theoretical and empirical study, which presents an issue of diagnosing and using of old people social capital in the local and regional development processes. This issue is significant because of the threats and challenges associated with process of rapid ageing of Polish society at the beginning of 21st century. Publication, in particular, is an attempt to give answers to the following questions: what is the state of old people social capital in Bialystok, what transformations it undergoes and how is it differentiated? In this study old people are viewed as a social category, which is a set of people similar to each other in terms of socially significant features (such as age, possessed social roles and awareness of received social benefits), who are aware of these similarities and differences between each other. Moreover, it is assumed, that such persons exceeded the 60 years of age. It is also assumed that human, social and cultural capital is accumulated in the human resources. Social capital is recognized here broadly as a potential for collaboration embedded in interpersonal relationships and social norms that may benefit individuals, groups and societies. The book consists of three chapters. The first, which is the theoretical part of work, includes information about: old age as a stage of individual life and explanation of the old people notion. It discusses social theories of ageing, historical factors affecting on the social position of old people category, changes in their place in Polish society during the system transformation and in the early 21st century. It describes the possible consequences of increased life expectancy for democracy and capitalism - including the concepts of society for all ages, silver economy. It also features ageing population issue, as well as social policy towards the elderly and old age in Bialystok as the borderland city. A variety of social capital concepts were presented; the spheres of its influence on socio-economic development, its status in Poland and guidelines for strategic building of its resources. Selected information on the activity of old people in public, social and economic life as key features of their social capital was brought closer. Putting various theoretical positions, results of research and statistical data in order was aimed to link many dispersed sources considering that it is relevant to identify and develop seniors' social capital resources, as well as leveling the delay of Polish sociology research on the elderly. Fundamental theoretical perspective of publication is the concept of capital according to P. Bourdieu. However, the proposals of J.S. Coleman, R.D. Putnam, F. Fukuyama, A. Giddens, P. Sztompka and A. Sadowski were also used. The second chapter contains a methodological framework for the purposes of study. Research assumptions, method and course of implementation of studies were discussed. The study is based on the qualitative method and the application of in-depth interview techniques. It was considered that the personal contact with old people will be more accurate than other research techniques to identify the context in which they social capital resources can be found. It is important because the transfer of developed abroad activating solutions and interpretations of old people actions may be ineffective or have negative external effects in the Polish context. Moreover, in the Polish science literature attention is paid to scarcity of gerontological research in accordance with the interpretive paradigm. Study involved 26 respondents aged 60 to 89 years living in Bialystok associated with one of two different institutions: nursing home for the elderly and University of the Third Age. By comparing the persons on two extremes of social activity it was possible to see similarities and differences in their capital equipment, and also in achievements of the life positions in the class structure and resources aimed at successful ageing. The third chapter presents the empirical analysis of the research results. This part outlines the way in which old people think about their ancestors and contemporary people. It also shows factors according to changes in their social position in the city, social issues which they consider most important for old people, their opinions about leisure time, opportunities and barriers of economic activity and types of old people social capital depending on the institution with which they are associated. Approach to the perception and use of internal disparities of seniors were also discussed. The analysis additionally contains the evaluation of senior citizens image in the polish mass media. This publication does not contain a strict ending. It only identifies the main conclusions of the research and potential directions of future analysis. Above all, older people could improve their position not by demanding increases in social benefits from which major parts are often taken away by their family members, but by highlighting their human, social and cultural capital. It is necessary to create favorable conditions for social and professional life of old people and their cooperation with members of local communities. Important role in this regard is played by institutions implementing three tasks: stimulating senior citizens' desire to satisfy previously unrealized needs; creating relationships between them so that they can solve their own problems and work for the others; and providing legal, social and vocational guidance. Stimulating cooperation between existing public, commercial and non-governmental sector organizations may serve to achieve these goals. The dissemination of bottom-up techniques of social capital building and checklist of essential features of Age-friendly Cities may also be important. -/- . (shrink)

The paper addresses a contemporary Polish debate on the limits and functions of juristic interpretation of law. After presenting the main theses and features of Jerzy Wróblewski’s clarificative theory of juristic interpretation and Maciej Zieliński’s derivational theory of juristic interpretation, the author critically discusses various arguments used in the debate. Finally, a tentative solution of the controversy, based on the criticism of Zieliński’s conception of legal norm, is proposed. It is argued that his conception is utopian and not recommendable, (...) due to unacceptable conceptual and practical consequences. (shrink)

I shall outline the topic from a historical perspective, placing the main emphasis on the hundred years’ period spanning 1870–1970.

The article reviews the book Metodologia nauk [Methodology of the Sciences], by Adam Grobler.

Tekst zawiera próbę ujęcia dziejów nowoczesnej myśli politycznej w Polsce przez pryzmat sporu o definicję podstaw tożsamości narodowej. Historyczną osią tego sporu jest zarysowująca się w XIX wieku opozycja dwóch konkurencyjnych stanowisk w tym zakresie: idealistycznego – opartego na koncepcji narodu jako duchowej wspólnoty idei, oraz realistycznego – odwołującej się do założeń pragmatycznie pojętej, materialnej wspólnoty interesu narodowego. Celem rozważań jest krytyczne zbadanie filozoficzno-historycznego tła powstania i rozwoju drugiego z tych stanowisk, uważanego współcześnie za wolną od wszelkiej deformacji ideologicznej, obiektywną (...) wykładnię nowoczesnego pojęcia narodowości. Czy tak jest rzeczywiście? (shrink)

This article continues Rosłanowski and Shelah (Int J Math Math Sci 28:63–82, 2001; Quaderni di Matematica 17:195–239, 2006; Israel J Math 159:109–174, 2007; 2011; Notre Dame J Formal Logic 52:113–147, 2011) and we introduce here a new property of (<λ)-strategically complete forcing notions which implies that their λ-support iterations do not collapse λ + (for a strongly inaccessible cardinal λ).